1. Wizja
Fotomuseum Budapest oraz Hungarian Architecture Museum to ciekawe, dynamicznie rozwijające się instytucje kulturalne, których nowe siedziby będą usytuowane na skraju zwartej tkanki miejskiej i parku. Staną w bezpośrednim sąsiedztwie ważnych założeń urbanistycznych: publicznej promenady wzdłuż Dózsa György Street, Monument of the Revolution of 1956, Városligeti Allée Urban axis , rekonstruowanego założenia parkowego z Rondem na czele. Podstawowym założeniem niniejszego projektu jest stworzenie współczesnych, otwartych i ekologicznych budynków stanowiących przestrzenną i symboliczną bramę do City Park.
2. Koncept architektoniczny
Zarówno siedziba Fotomuseum Budapest jak i Hungarian Architecture Museum zostały zaprojektowane jako jasne, proste bryły porządkujące skomplikowany kontekst. Ustawione po dwóch stronach Monument of the Revolution of 1956 oraz otaczającego go placu, tworzą przestrzenne ramy, podkreślają bardzo ważne dla węgierskiego społeczeństwa miejsce.
Budynki o rzutach w kształcie trapezu są ustawione najdłuższymi bokami wzdłuż promenady. Tworzą lekko asymetryczny układ dostosowany do przebiegu osi urbanistycznych. Monolityczne bryły skrywające przestrzenie ekspozycyjne zostały podniesione nad ziemię i maksymalnie otwarte na poziomie promenady. Nieregularne ścięcia płaszczyzn dachu pozwalają uzyskać dwie, nieco różne formy dynamicznie zachowujące się w różnym kontekście. Skośne krawędzie odwołują się do dachów historycznej zabudowy a także centralnego punktu założenia – pomnika 1956. Budynki zyskują niepowtarzalny wygląd z każdej strony, w każdym widoku.
Cechą stanowiącą o unikalności obu projektowanych budynków jest wynikający z położenia między miastem a naturą dialog pomiędzy prostymi, jasnymi, gładkimi formami przywodzącymi na myśl wytwór techniki, a porowatą, wypełnioną roślinnością strukturą „naturalną”. W tym celu zaprojektowany został dla budynków muzeów fotografii i architektury unikalny system elementów fasadowych. Zmienny, trójwymiarowy kształt pozwala umieścić wewnątrz zarówno donice z roślinnością jak i ogniwa fotowoltaiczne, okna czy wentylację. Elementy tworzą nieregularny wzór – inny w każdym z budynków. Obecność różnych gatunków roślin zapewni płynną transformację oblicza projektowanej architektury – zależnie od pory dnia, roku czy stron świata. Dzięki takiemu rozwiązaniu zewnętrzny wygląd obu budynków muzealnych jest wyrazem symbiozy pomiędzy twórczością człowieka i natury.
Maksymalnie otwarte bryły budynków zapraszają ludzi spacerujących po promenadzie placu przy pomniku 1956 czy Rondzie. Wewnętrzny układ przestrzenny budynków jest kompozycją przestrzeni wertykalnych i horyzontalnych. W obu budynkach zarówno wejścia od strony promenady jak i Ronda prowadzą do długich holi wejściowych. Stąd, po przez wysokie hole, odwiedzający dostają się na wyższe kondygnacje, aby zwiedzać wystawy. Ostatnie kondygnacje budynku, ukryte pod spadzistymi połaciami dachu zwieńczone są otwarciami umożliwiającymi dalekie widoki na panoramę miasta i City Park.
Przestrzenie zaprojektowane wewnątrz budynków są proste i jasne. Wielopoziomowy układ galerii i części edukacyjnych pozwala na stworzenie intrygujących połączeń przestrzennych i wizualnych. Powoduje to pewien rodzaj interakcji pomiędzy różnymi częściami budynku, zachęcający odwiedzających do korzystania z wszystkich jego zasobów. Jednocześnie układ przestrzenny, poprzez swoją prostotę i klarowność nie stara się odwrócić uwagi od ekspozycji – jest dla niej neutralnym tłem.
3. Relacje z otoczeniem
Bezpośredni kontekst nowych siedzib Fotomuseum Budapest I Hungarian Architecture Museum stanowi różnorodna tkanka miejska – od ciągu willi miejskich w Városligeti Allée, przez kamienice, modernistyczne bloki aż po późno postmodernistyczne biurowce. Lokalizacja na granicy parku, stawia budynki muzeów w pewnym sensie w opozycji do tkanki miejskiej. Proste, jasne bryły nie starają się podejmować dialogu z każdym sąsiadującym budynkiem, nie konkurują z otoczeniem a jedynie je porządkują, podkreślając główne założenia urbanistyczne.
Z analizy wysokości sąsiednich budynków wynika, że średnia wysokość zabudowy waha się od 12-13 metrów przy Városligeti Allée do 26-28 metrów przy Dózsa György Street. Limit wysokości dla muzeów fotografii i architektury wynosi 25 metrów, jednak ze względu na proporcje, a także chęć wtopienia się w otoczenie projektowane Fotomuseum ma 21 metrów wysokości a Architecture Museum 23 metry. Dzięki skosom powierzchni dachowych frontowe fasady obu budynków mają 17 metrów.
Budynki zaprojektowane na planie trapezu są znacznie węższe od strony parku niż promenady. Unikając ostrych kątów, muzea delikatnie wsuwają się pomiędzy drzewa. Roślinny wzór na elewacji tłumi zderzenie architektury z parkiem. Zieleń wspina się po elewacjach na zielone dachy. Budynki koegzystują z naturalnym środowiskiem. Dzięki bliskości zieleni są niepowtarzalnym miejscem kultury. Sam park natomiast, poprzez zlokalizowane u wejścia dwa muzea zyskuje ochronę przed hałasem miasta. Ostatnie piętra budynków, zawierające przestrzenie biurowe otwierają się na wspaniały widok na korony drzew.
Założeniem projektu jest ożywienie przestrzeni, zmiana jej dotychczasowego przeznaczenia. Aby budować miejski charakter otoczenia, wzdłuż promenady ulokowana została strefa komercyjna. Znajdują się tu sklepy muzealne, kawiarnie wraz z zadaszonymi tarasami, powierzchnie komercyjne do wynajęcia. Zlokalizowany w drugim rzędzie, za usługami, hol wejściowy ma połączenie zarówno z promenadą jak i Rondem. Tak skonstruowana, głęboka i otwarta przestrzeń zaprasza do interakcji zarówno w strefie komercyjnej jak i kulturalnej. Wejścia dla pracowników oraz miejsce dostarczania artefaktów znajdują się na elewacjach bocznych – w Fotomuseum od strony północnej, a w Architecture Museum od południowej.
Budynki usytuowane są w taki sposób, aby stworzyć architektoniczne ramy zarówno dla publicznej promenady jak i rekonstruowanego w parku Ronda. Główne fasady, zwrócone są na południowy zachód. Otwarcia na ostatnich kondygnacjach tworzą dalekie widoki na centrum miasta oraz park.
Dostęp do budynków zapewniony jest wprost z parkingu podziemnego zlokalizowanego pod promenadą. Odwiedzający, poprzez hole i windy mogą dostać się wprost do głównych holi. Pracownicy muzeum mają do dyspozycji wewnętrzne parkingi dla samochodów i rowerów zlokalizowane pod budynkami, dostępne z parkingu publicznego. Na poziomie promenady znajdują się parkingi rowerowe dla odwiedzających, zatoki dla autokarów oraz przystanki komunikacji miejskiej. Szkic zagospodarowania promenady publicznej przewiduje wykorzystanie ulic poprzecznych do wjazdów na parking oraz zatok autokarowych. Pomiędzy zatokami a gmachami muzeów znajduje się przestrzeń służąca organizacji grup zwiedzających. Dalej, przed wejściem do każdego gmachu zaprojektowano fontanny jako punkty orientacyjne.
Wzdłuż całej promenady prowadzi ścieżka rowerowa. Przy każdym wejściu do parkingu podziemnego znajdują się miejsca postojowe dla rowerów. Założeniem dla promenady, Ronda i przestrzeni parkowych powinna być maksymalna otwartość na pieszych i rowerzystów, przy jednoczesnym ograniczaniu ruchu kołowego.
4. Funkcjonowanie budynku i wykorzystanie technologii
Odwiedzający muzeum porusza się poprzez sekwencję przestrzeni o różnym charakterze. Horyzontalne hole wejściowe prowadzą do wertykalnych przestrzeni z centralnymi klatkami schodowymi. Stamtąd, na różnych poziomach zaczynają się galerie. Ponad nimi znajduje się część edukacyjna. Powierzchnie wystawiennicze mają różne wysokości i proporcje. Umożliwiają eksponowanie szerokiego spektrum eksponatów.
Wszystkie sale wystawiennicze a także magazyny i pomieszczenia pracy nad eksponatami zostały wyposażone w systemy regulacji oświetlenia, wilgotności, temperatury odpowiadające najwyższym standardom. Pomieszczenia stałej pracy – warsztaty i magazyny mają dostęp do światła naturalnego. Sale wystawowe dysponują systemami regulacji oświetlenia, temperatury i wilgotności. Część ekspozycji ma dostęp do oświetlenia naturalnego. Sale ekspozycyjne mają możliwość reorganizacji przestrzeni zgodnie z zapotrzebowaniem. Mogą zostać wykonane dodatkowe ściany działowe, lub kurtyny. Istnieje także możliwość połączenia niektórych sal ekspozycyjnych.
Wszystkie powierzchnie wystawowe oraz części edukacyjne dostępne są z głównych holi. Podstawową komunikacją są schody, jednak w ich bezpośrednim sąsiedztwie zaprojektowano także windy. Poza wymaganymi przez organizatora powiązaniami funkcjonalnymi w budynkach muzeum architektury i fotografii zaprojektowano dodatkowe połączenia przestrzenne. W przypadku konieczności zorganizowania wystaw połączonych tematycznie lub wspomaganych projekcjami czy wykładami można w obu budynkach zorganizować alternatywną drogę zwiedzania.
Systemy transportu w budynkach opierają się głównie o klatki schodowe i windy. Do każdej ze stref zapewniony jest dostęp zarówno osób sprawnych jak i niepełnosprawnych. W każdym budynku znajdują się po 4 windy pasażerskie oraz jedna transportowa o powierzchni 16 metrów kwadratowych. Łączy ona wszystkie poziomy na których transportuje się artefakty.
5. Konstrukcja
Ze względu na ekologiczne podejście do projektowania i chęć oddziaływania w wielu dziedzinach jednocześnie, projekt zakłada maksymalną redukcję użycia betonu i stali. Ich produkcja powoduje znaczne emisje dwutlenku węgla do atmosfery. Konstrukcja żelbetowa jest energochłonna w produkcji a także przyszłej rozbiórce. Aby to ograniczyć zdecydowano o użyciu drewna w naziemnej części konstrukcji. Prefabrykowane elementy z drewna klejonego obniżają emisję dwutlenku węgla podczas produkcji, skracają czas i upraszczają proces montażu. Żelbetowa pozostaje jedynie konstrukcja części podziemnej oraz szachty windowe, schodowe i instalacyjne.
6. Zrównoważony rozwój
Oszczędność energii realizowana jest w projekcie na wielu płaszczyznach. W myśl trzech prostych zasad „Trias energetica” projekt zakłada maksymalną oszczędność energii, wysoką wydajność paliw kopalnych oraz dążenie do stosowania źródeł odnawialnych.
Projekt zakłada wykorzystanie pompy ciepła jako źródła ogrzewania w budynku, redukcję klimatyzacji na rzecz wentylacji naturalnej, wykorzystanie ogniw fotowoltaicznych, oszczędnych źródeł oświetlenia wewnętrznego i maksymalnego wykorzystania oświetlenia naturalnego. Proste bryły budynków z relatywnie niewielką powierzchnią elewacji i zielonymi dachami sprzyjają oszczędności energii.
Aby poprawić jakoś życia w projektowanych budynkach zaprojektowano wykorzystanie wentylacji naturalnej, wspomaganej mechanicznie jedynie w wyjątkowo niekorzystnych warunkach atmosferycznych. Wszystkie miejsca pracy stałej mają dostęp do światła naturalnego. Wszystkie poziomy budynków są wyposażone w toalety dostępne dla niepełnosprawnych. W budynkach zaprojektowano także pomieszczenia opieki nad dzieckiem oraz pokój pierwszej pomocy.
W budynkach zastosowano systemy zbierania wody deszczowej i jej ponownego wykorzystania. Nawadniane są nią rośliny na dachu i elewacjach a także spłukiwane toalety w budynku. Istnieje również możliwość odzyskiwania wody szarej i użycia jej do nawadniania terenów zielonych wokół budynków. Zbiorniki retencyjne znajdują się w garażach obu budynków.
Wszystkie wykorzystane materiały wpływają na zmniejszenie oddziaływania budynku na środowisko. Zredukowana ilość żelbetu oraz stali powoduje zmniejszoną emisję dwutlenku węgla. Wykorzystanie prefabrykowanych elementów konstrukcji oraz elewacji skraca i upraszcza proces budowy. Projekt zakłada także wykorzystanie lokalnych materiałów i produktów wykończeniowych aby zminimalizować potrzebę transportu. Do zagospodarowania terenów zielonych, elewacji i dachów użyte zostaną lokalne gatunki roślin. Ułatwi to pielęgnację i zmniejszy potrzeby dodatkowego nawadniania.
